အသက္ရွည္ေဆး(ပ်ားရည္)

ပ်ားရည္ ကို ျမန္မာမႈနယ္ပယ္မွာ အသက္ရွည္ေဆး လို႔ တင္စားၾကပါတယ္။ ပန္းေပါင္းတစ္ေထာင္လို႔လဲ တင္စား ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ ပ်ားရည္ကို ျမန္မာအမည္ ပ်ားရည္ ၊ ပါဠိအမည္ မဓု ၊ သကၠတအမည္ မဓု Madhu, Makshika ၊ ဟိႏၵီ အမည္ Ben, Madha စသျဖင့္ ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ ျမန္မာ ဘယေဆးေလာကမွာ သစ္ရြက္ေပါင္း တစ္ေထာင္မွာ (ဆိတ္ေခ်း) ၊ အခိုးေပါင္းတစ္ေထာင္မွာ (က်ပ္ခိုး) ၊ ပန္းေပါင္းတစ္ေထာင္မွာ (ပ်ားရည္) လို႔ ဆိုး႐ိုးရိွပါတယ္။.
ပ်ားရည္ရဲ့ ဂုဏ္နဲ႔အစြမ္းကေတာ့ .....
ပ်ားရည္စစ္လွ်င္ ေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္မႈ မရိွေပ။ တိုးလာျခင္း ၊ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းလည္း မရိွေပ။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ သုံးေထာင္မွ အီဂ်စ္ရိွ ေဖ႐ို ဘုရင္မ်ား၏ ဂူသခ်ဳႋင္းမ်ားကို တူးေဖာ္ရာတြင္ ပ်ားရည္မ်ားကို ေတြ႕ရိွရသည္ဟု ဆိုသည္။ အဆိုပါ ပ်ားရည္မ်ားသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျမင့္ေသာ္လည္းအရသာမပ်က္ေပ။ သုိ႔ရာတြင္ အေရာင္မွာ မည္းညစ္ေနသည္ဟု ဆိုေပသည္။ ဤသည္မွာ ထူးျခားလွေသာ ပ်ားရည္၏ ၀ိေသသ လကၡဏာ ရပ္ျဖစ္ေပသည္။
ဘုရားလက္ထက္
ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရားသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ သတၱ၀ါတို႔အား အသက္ရွည္ရာ အနာကင္းေ၀းေရးအတြက္ ပ်ားရည္ အဓိကပါသည့္ (စတုမဓူေဆး) ေတာ္ကို မဟာ၀ါေဘသဇၨခႏၶ၀ဂ္ တြင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶ ၏ ပထမဦးဆုံးေသာ အသက္ရွည္ရာအနာကင္းေၾကာင္းေဆးေတာ္ဟု ဆိုသင့္လွေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ေရွးသူေဟာင္း တို႔သည္ စတုမဓူ အသက္ရွည္ေဆးကို အျမတ္တႏိုးထားကာ မွီ၀ဲသုံးေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ သုံးေဆာင္ဆဲလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနာင္လာေနာက္သားတို႔ မွတ္သားလြယ္ကူေစရန္ ကဗ်ာတို႔ျဖင့္ ဖဲြ႕ႏြဲ႕ သီကုံးခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတို႔မွာ
(၁) ႏွမ္း ၊ ေထာ ၊ တင္ ၊ ပ်ား ၊ ဤေလးပါး ၊ ယူျငားမဓူမွတ္။
(၂) ဧက္ ၊ ေဒြး ၊ ပဥၥ ၊ သတၱရ ၊ ေပါင္း တစ္ဆယ့္ငါးက်ပ္။
(၃) ရိပ္တြင္ေမႊကာ ၊ ေရာစပ္ပါ ၊ ရသာဂုဏ္ႀကီးျမတ္
(၄) စတုမဓူ ၊ သုံးလိုသူ ၊ ေဖာ္ယူ ဤနည္းမွတ္။
(၅) ေသြးသားဖံြ႕ၿဖိဳး ၊ အားခြန္တိုး ၊ ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ေစတတ္
အထက္ပါ သံေပါက္ ၅ ပိုဒ္အရ ရသာယန အာယု၀ၯန ေဆးမ်ဳိးျဖစ္ေသာ စတုမဓူ တြင္ ပ်ားရည္ကို အမ်ားဆုံး ကဲထားသည္ကို ေတြ႕ရိွရပါသည္။
စတုမဓူ
ေက်းဇူးရွင္ သဘာ၀ဓမၼ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ စတုမဓူေဆး ေဖာ္စပ္ပုံမွာ
(၁) ၾကံသၾကား ၂၅ က်ပ္
(၂) ပ်ားရည္ ၂၅ က်ပ္
(၃) ႏွမ္းဆီ ၂၅ က်ပ္
(၄) ေထာပတ္ ၃၀ က်ပ္
ယင္းတို႔ကို ေၾကြရည္သုတ္ဇလုံတြင္ ေရေႏြးေငြ႕ျဖင့္ ၂ နာရီခန္႔ခ်က္။ အရသာ (ေအး ၊ ခ်ဳိ ၊ ဆိမ့္) ၊ အက်ဳိးသြား (သီတ၊ ပထ၀ီျဖစ္ ၊ ေလေၾက ၊ အာကာသရ) ။ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ သၾကားကို အသုံးျပဳထားသည္မွာ တင္လဲအစား အ႒ကထာ မ်ား၏ အဆိုအရ သုံးထားသည္ကို သတိျပဳရမည္။

ဗိမၺိသာရႏွင့္ စတုမဓူ
ဗုဒၶသက္ေတာ္ထင္ရွားရိွစဥ္ အခါတစ္၌ ေဒ၀ဒတ္၏တိုက္တြန္းခ်က္အရ အဇာတသတ္မင္းသားသည္ ဖခင္ဗိမၺိသာရဘုရင္ကို အခိုးထြက္ေသာ အက်ဥ္းေထာင္၌ သြင္းေလွာင္၍ အစာအာဟာရျဖတ္ေတာက္ၿပီး ေသေစရန္ထားေလသည္။ ထိုအခါ မိဖုရားႀကီးသည္ မိမိတစ္ဦးတည္းသာ ၀င္ခြင့္ရသျဖင့္ ေရႊခြက္၌ စားေတာ္ထမင္းကိုထည့္ ၿပီး ခါးပိုက္၌ ဖုံးအုပ္ယူေဆာင္ ေကၽြးေမြးေလသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို သားေတာ္ၾကား၍ တားျမစ္ေသာေၾကာင့္ ဆံထုံးထဲ ထည့္၀ွက္ ယူေဆာင္ေကၽြးေမြးျပန္သည္။ တစ္ဖန္ သားေတာ္က တားျမစ္ေသာေၾကာင့္ မိဖုရားႀကီးသည္ မိမိကိုယ္ကို နံ႔သာရည္ျဖင့္ စင္ၾကယ္စြာခ်ဳိးၿပီး (စတုမဓူ) ျဖင့္ ကိုယ္ကိုလိမ္း၍ အေပၚ႐ုံဖုံးအုပ္ကာ ယူေဆာင္၍သြား ျပန္္သည္။ မင္းႀကီးသည္ ထိုစတုမဓူကိုလ်က္၍ အာဟာရမွ်တေစျပန္သည္။ ဤကား စတုမဓူ ျဖင့္ ဗိမၺိသာရဘုရင္၏ အသက္ကို ကယ္ဆယ္မွ်တခဲ့ပုံတည္း
ဤ စတုမဓူ စပ္နည္းကို ႏွစ္နည္းရိွပါသည္။ ပထမနည္းမွာ
(၁) ေထာပတ္
(၂) သၾကား
(၃) ပ်ားရည္
(၄) အုန္းဆီ ေလးမ်ဳိးစပ္တည္း။
ဒုတိယနည္းမွာ -
(၁) ဒိန္
(၂) ပ်ားရည္
(၃) ေထာပတ္
(၄) တင္လဲရည္ ေလးမ်ဳိးစပ္တည္း။
ျမန္မာတို႔ အိမ္တိုင္းလိုလိုတြင္ ပ်ားရည္ကို အသုံးျပဳလိုက အသင့္ရရိွေစေရန္ ေဆာင္ ထားတတ္ၾကသည္မွာ ယခုမွမဟုတ္။ ေရွးအစဥ္ အဆက္ဆက္မွပင္ ျဖစ္သည္။


ေမႊးကင္းစႏွင့္ပ်ားရည္
ေမြးကင္းစ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ႏို႔ခ်ဳိမတိုက္ေကၽြးမီ ပ်ားရည္တစ္ဇြန္းကို ေရက်က္ေရေႏြး တစ္ဇြန္းျဖင့္ ေရာစပ္၍ ကေလးသူငယ္အား လွ်ာကိုပြတ္ေပးျခင္း ၊ ပါးစပ္ကို ေဆးေၾကာျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးေလ့ရိွသည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ခံတြင္း သန္႔ရွင္းေစၿပီး အျခားပိုးမႊားမ်ားကိုလည္း ေသေစသည္။ ( ပ်ားရည္၏ တန္ခိုးသတၱိသည္ အျခားေရာဂါႏွင့္ ပိုးမႊားမ်ားကိုလည္း ေသေစ၍ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ေသာ စြမ္းပကားထူးရိွသည္။)
ထို႔ေနာက္ ေစာေစာက ေရာစပ္ထားေသာ ပ်ားရည္ကိုအစက္ခ်၍ ကေလးငယ္အားတိုက္ေကၽြးသည္။ ဤသို႔
ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ကေလးငယ္၏ ပါးစပ္သန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ ၀မ္းတြင္းသို႔ေရာက္သြားသည့္အခါ ကေလး၏အစာအိမ္တြင္
မိခင္ႏို႔ရည္အား အလြယ္တကူေၾကညက္ေစရန္ ပ်ားရည္က ဦးစြာေစာင့္ေနျခင္းသေဘာပင္ျဖစ္သည္။ ဤသည္တို႔မွာ
ျမန္မာ့႐ိုးရာေဆးပညာ၌ ဦးစြာပထမ ပ်ားရည္ကို သုံးစဲြမႈပင္ျဖစ္သည္။

ရင္က်ပ္ႏွင့္ပ်ားရည္
ကေလးငယ္မ်ား လသားအရြယ္၊ ႏွစ္သားအရြယ္သို႔ေရာက္ျပန္ေသာအခါ ခၽြဲက်ပ္ ရင္က်ပ္ျဖစ္ေနပါက ပ်ားရည္ႏွင့္ သံပရာရည္ ဆတူေရာစပ္၍ လသားျဖစ္လွ်င္အစက္ခ်၍လည္းေကာင္း ႏွစ္သားျဖစ္လွ်င္ေကာ္ဖီဇြန္းျဖင့္လည္းေကာင္း တိုက္ေကၽြးရသည္။ ထိုသို႔ တိုက္ေကၽြးေပးျခင္းျဖင့္ ရင္က်ပ္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းေ၀ဒနာမွ ေပ်ာက္ကင္းေပသည္။

ပ်ားရည္ႏွင့္သန္
ကေလးငယ္မ်ား၌ သန္ထျခင္း၊ တုတ္ေကာင္မ်ားထိုးျခင္း၊ ဗိုက္ပူနံကားျဖစ္ေနျခင္း၊ အားနည္း အစားမစားျခင္း ျဖစ္ေနပါကလည္း အုန္းႏို႔ ေၾကြဇြန္းႀကီးတစ္ခုကို ပ်ားရည္တစ္ဇြန္္းျဖင့္ေရာစပ္၍ မနက္ေစာေစာတြင္ တိုက္ေကၽြး၍ ညပိုင္းတြင္ ကေလးအပုပ္ခ်ေဆးကို တိုက္ေကၽြးပါက က်န္းမာ၀ၿဖိဳး၍ သန္ေကာင္ တုတ္ေကာင္မ်ား ကင္းရွင္းသြား ႏိုင္ပါသည္။
ပ်ားရည္သည္ မူလအားေဆးျဖစ္သည့္အတိုင္း က်ား/မ အရြယ္မေရြး လူလတ္ပိုင္းအတြင္းသို႔ေရာက္လာသည့္ အခါ ေန႔စဥ္ပ်ားရည္ကိုသုံးေဆာင္သြားပါက မူလသဘာ၀အားမ်ား မယုတ္ေလ်ာ့ေစသည့္အျပင္ ကုန္ဆုံးသြားေသာ အင္အားမ်ားကိုလည္း ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးေစႏိုင္ပါသည္။
ေအာက္ပါ အလြယ္တကူေဖာ္စပ္ႏိုင္ေသာ အသက္ရွည္၍အားအင္ျပည့္ၿဖိဳးေစေသာ နည္းမ်ားအတိုင္းေဖာ္စပ္၍ ေန႔စဥ္စားသုံးေပးမည္ဆိုပါက က်န္းမာ၀ၿဖိဳး အလွတိုးေစၿပီး အသက္ရွည္စြာ လူ႕ေလာကတြင္ ေနထိုင္ႏိုင္ေသာ လူတစ္ေယာက္ျဖစ္လာမည္မွာ မလဲြေပ။ ယင္းတို႔မွာ .....
၁။ ျမင္းခြာရြက္ ပဥၥငါးပါးမႈန္႔ ၅ က်ပ္သားကို ပ်ားရည္ ၁၀ က်ပ္သားႏွင့္ ေဖ်ာ္စပ္ၿပီး နံနက္တစ္ႀကိမ္ ညတစ္ႀကိမ္
ေၾကြဇြန္းႀကီးႏွင့္ သုံးေဆာင္ပါ။
၂။ ျမင္းခြာရြက္သတၳဳရည္ (ေထာင္း၍အရည္ၫႇစ္ထားေသာ အရြက္စိမ္းရည္) ေၾကြဇြန္းႀကီးတစ္ဇြန္းကို ပ်ားရည္
တစ္ဇြန္းျဖင့္ ေရာစပ္၍လည္း ေန႔စဥ္သုံးေဆာင္ႏိုင္သည္။
၃။ ၾကစုမႈန္႔ ၅ က်ပ္ ၊ ပ်ားရည္ ၁၀ က်ပ္ႏွင့္ေရာစပ္ၿပီး ေန႔စဥ္သုံးေဆာင္ပါကလည္း ေရာဂါကင္း၍ က်န္းမာ၀ၿဖိဳး
အသက္ရွည္ေစႏိုင္ပါသည္။


ေမ့တတ္ေသာေရာဂါႏွင့္ပ်ားရည္
အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား ေန႔ညမျပတ္ပညာကိုႀကိဳးစားေနေသာအခ်ိန္တြင္ ဦးေႏွာက္မၾကည္လင္ ဘဲ ေက်ာင္းစာကိုမၾကည့္ခ်င္ျခင္း ၊ ရရိွၿပီးေသာစာမ်ားကို အလြယ္တကူ ေမ့ေပ်ာက္သြားျခင္း ၊ မအီမသာျဖစ္ေနျခင္း ၊ အားအင္ကုန္ခမ္း ေမာပန္းလြယ္ျခင္း ၊ စာကို စိတ္မ၀င္စားျခင္း စသည့္ လကၡဏာမ်ားျဖစ္ေပၚေနပါက ပ်ားရည္ကို ေန႔စဥ္စားသုံးေပးလွ်င္ ပ်ားရည္၏အစြမ္းသတၱိမ်ားေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ၾကည္လင္၍ ပညာကိုတိုးပြားရရိွၿပီး စာေပမ်ားကို မေမ့မေပ်ာက္ရိွေနမည္ကို အံ့ၾသစြာ ေတြ႕ရမည္။

ပ်ားရည္ႏွင့္အားကစား
အားကစား ေမာင္/မယ္မ်ားအတြက္လည္း ပ်ားရည္သည္ အဓိကအခန္းက ပါ၀င္ေနျပန္သည္။ အားကစားေမာင္/ မယ္မ်ားသည္ ကုန္ခမ္းသြားသည့္အားမ်ားကို ပ်ားရည္မွ ျပန္လည္၍ ရယူႏိုင္ ပါသည္။ အားကစားသမားမ်ားအတြက္ ပ်ားရည္ထက္ေကာင္းေသာ အားေဆးသည္မရိွေသးဟု ကမ႓ာ႔ေဆး၀ါးပါရဂူမ်ားက မိန္႔ဆိုၾကသည္။ ပ်ားရည္ကိုစားသုံး ေပးျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရိွ အစိတ္အပိုင္းမ်ားသို႔ ခ်က္ခ်င္းေရာက္ရိွသြားၿပီး လိုအပ္သည့္ အားအင္သစ္မ်ားကို တစ္ဖန္ျပန္၍ ေပးေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အားကစားေမာင္မယ္မ်ား အားသစ္ေမြးခ်ိန္တြင္ ပ်ားရည္ကိုေန႔စဥ္မွန္မွန္ စား သုံးေပးရန္လိုသည္။ ထို႔အျပင္ ၿပိဳင္ပဲြမ၀င္မီ ပ်ားရည္ကို ေၾကြဇြန္းတစ္ဇြန္းစားသုံးေပးျခင္းျဖင့္ ေအာင္ပန္းကိုဆြတ္ခူး ႏိုင္မည္မွာ မလဲြေပ။
ပ်ားရည္သည္ မေသေဆးရည္(သို႔)ပန္းေပါင္းတစ္ေထာင္ဟုတင္ျပခဲ့သည့္အတိ ုင္းအသက္ႀကီး ၍ က်ားကန္ရ သည့္ဘ၀မ်ဳိးသို႔ ေရာက္ေစကာမူ ပ်ားရည္ကို ေန႔စဥ္စားသုံးေပးပါက ႐ုပ္ပ်ဳိ၍ လူငယ္မ်ားကဲ့သို႔ ကိုယ္ႏုေနမည္ျဖစ္ သည္။

ပ်ားရည္ႏွင့္သူတို႔အျမင္
ပ်ားရည္ဓာတ္ စြမ္းပကားသည္ ပိန္သူကို ၀ ေစ၍ ၀ သူကို ပိန္ေစႏိုင္သည္။ ပ်ားရည္သည္ လူပိန္အဖို႔ အာယုဗလ ေဆးတလက္ျဖစ္သလို လူအိုအဖို႔ရာ တြင္လည္း အာယုဒီဃေဆးပင္ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးတို႔အဖို႔မူ အာယု သိဒၶိေဆးျဖစ္သည္ဟုဆိုက မမွားေပ။ ပ်ားရည္ကို တစ္သမတ္တည္းပင္ တကယ္စဲြ ၍စားသုံးသြားပါလွ်င္ မ်ားစြာေသာ ေ၀ဒနာတို႔ကို ေသြခြာထြက္ေျပး သြားႏိုင္ ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အာယုေဗၺဒေဆးက်မ္းမ်ား၌ Natures Elixir of Health သဘာ၀နတ္ေဆးရည္ဟူ၍ တင္စားေခၚေ၀ၚထားခဲ့ေပသည္။
ပ်ားရည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ေယာအတြင္း၀န္ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ဥတုေဘာဇန သဂၤဟက်မ္းတြင္ ပ်ားရည္၏ အက်ဳိးသတၱိကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားေပသည္ ...
ပ်ားရည္ဟူသမွ်သည္ခ်ဳိ၏။ စဥ္းငယ္ဖန္၏။ အဆီမရိွ၊ ေက်လြယ္၏ ၀မ္းမီးကိုေတာက္ေစ၏။ အနည္း ငယ္စားလွ်င္၀မ္းခ်ဳပ္၏။ ၀ေအာင္စားလွ်င္ ၀မ္းေပ်ာ့ေပ်ာ့သြား၏။ လူကိုပိန္ေစတတ္၏။အသံကိုေကာင္းေစတတ္ ၏။ မ်က္စိႏွင့္သင့္၏။ ေပါက္ေသာအမာကို သုတ္သင္ေစတတ္။ေပါက္ေသာအမာကို တင္အပ္၏။ ကိုယ္အေပါက္ ငယ္တို႔ကို၀င္၍ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေစတတ္၏။အရြယ္ကိုပ်ဳိေစတတ္၏။ ေသြးေလအရသာတို႔ သြားေရာလမ္းကို သုတ္သင္ ရွင္းလင္းေစတတ္၏။ႏွလုံးကို ႏွစ္သက္ေစတတ္၏။ လြန္စြာ ၾကည္လင္ျခင္းကိုျပဳတတ္၏။ အဆင္းကိုေကာင္းေစ တတ္၏။ဂုဏ္ပညာတိုးပြားေစတတ္၏။ သုတ္ကိုလည္း ပြားေစတတ္၏။ ခံတြင္းကိုရွင္းေစတတ္၏။ႏႈတ္ကိုၿမိန္ေစ တတ္၏။ ႏူနာ ျမင္းစ႐ိုက္နာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးနာ၊ ေသြး၊ သည္းေျခ၊ သလိပ္ေမာဟနာ၊ ေမာပန္းေသာအနာ၊ ပိုးနာ၊ အဆီခဲနာ၊ ေရငတ္နာ၊ ေအာ့အန္ေသာနာ၊ ပန္းနာ၊႐ွဴ႐ိႈက္နာ၊ ၀မ္းသြန္၀မ္းပ်က္နာ၊ ၀မ္းခ်ဳပ္နာ၊ ကိုယ္ပူနာ၊ ထိခိုက္ ရွနာေသာအနာ၊ဓာတ္အားခြန္အားကုန္ခန္းေသာ အနာတို႔ကိုႏိုင္၏။ စဥ္းငယ္ ေလကိုပ်က္ေစတတ္၏။ ေမထုန္ကို မ်ားစြာမီွ၀ဲေစႏိုင္၏။ အဆိပ္ကိုႏိုင္၏ ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားပါသည္။


အေနာက္တိုင္းေဆးပညာႏွင့္ပ်ားရည္
ပ်ားရည္သည္ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေန(အထူးသျဖင့္ စိုထိုင္းမႈ) ၀တ္ရည္ရယူေသာပန္းမ်ား၊ ပ်ားရည္ ထုတ္ယူစဥ္ ၀တ္ရည္၏ရင့္မွည့္မႈ၊ ပ်ားရည္ထုတ္ယူသည့္ နည္းစနစ္ႏွင့္ ထားသိုမႈအေျခအေန စသည္တို႔ကိုလိုက္ ၍ပ်ားရည္တြင္ ေပါင္းစုပါ၀င္ေသာ အဟာရဓာတ္မ်ား ကဲြလဲြမႈရိွေပသည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုစိုက္ပ်ဳိးေရးဌာနမွ ပ်ားရည္ကို ဓာတ္ခဲြထားသည္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္ ေရ - ၁၇.၇ %
ဒက္စ္ႀတိဳ႕စ္ - ၃၄.၀၂ %
လီဗ်ဴလို႔စ္ - ၄၀.၅ %
ဆူးက႐ို႕စ္ - ၁.၉ %
ဒက္စ္ၾတင္း - ၁.၅၁ %
ျပာဓာတ္(သတၱဳ) - ၀.၁၈ %
အက္ဆစ္ - ၀.၀၈ %
ပ႐ိုတိန္း - ၀.၄ %
စသျဖင့္ ပါ၀င္ေပသည္။ အဆီမွာအနည္းငယ္၊ သို႔မဟုတ္ လုံး၀မပါရိွေပ။

သတၱဳျပာဓာတ္ ၀.၁၈ % ပါ၀င္သည္တြင္ကယ္လ္စီယမ္ ၅ မီလီဂရမ္ ၊ ေဖာ့စ္ဖရပ္စ္ ၁၅.၁၇ မီလီဂရမ္၊ သံဓာတ္ ၀.၄ - ၁ မီလီဂရမ္အသီးသီးပါရိွၿပီး ေၾကးနီ ၊ မင္းဂနီးစ္ ၊ မဂၢနီဆီယမ္ ၊ ဆိုဒီယမ္ ၊ ပိုတက္ဆီယမ္ ၊အလူမီနီယမ္ကလုိရင္း ၊ စီလီကာႏွင့္ ဆယ္ဖာစသည္တို႔ အနည္းငယ္ပါၾကသည္။ယင္းသတၱဳျပာဓာတ္သည္ အေရာင္ရင့္ေသာ ပ်ားရည္မ်ားထက္ ျဖဴေဖ်ာ့သည့္ ပ်ားရည္တြင္ပိုမိုပါရိွေလသည္။
ဗီတာမင္ပါ၀င္ႏႈန္း
ဗီတာမင္ စီ ၁.၀ - ၆.၀
ဗီတာမင္ ဘီ - ၁ ၀.၀၀၂၁ - ၀.၀၀၉၁
ဗီတာမင္ ဘီ - ၂ ၀.၀၃၅ - ၀.၁၄၅
ဗီတာမင္ ဘီ - ၆ ၀.၀၂၁၀ - ၀.၄၄၀
ပင္တိုသင္းနစ္အက္ဆက္ ၀.၀၄၇ - ၀.၁၉၂ ႏွင့္ ဗီတာမင္ ေအအနည္းငယ္တို႔ ပါ၀င္ၾကသည္။အျခားပါ၀င္်ားမွာအင္ကိုင္းမ်ား၊ အေရာင္အေသြးကို ျဖစ္ေစေသာ ကဲေရာ႔တင္၊ ဒင္သိုဖီးလ္ ႏွင့္က႐ိုလိုဖီးလ္၊ ေမာ္တို႔စ္၊ သၾကားဓာတ္၊ တေဆးႏွင့္ ပ်ားဖေယာင္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ပ်ားရည္ ဂရမ္ ၁၀၀ ၏ ကယ္လိုရီတန္ဖိုးမွာ ၂၈၀ မွ ၃၃၀ ကယ္လိုရီျဖစ္သည္။
ပ်ားရည္တြင္ ေရပါ၀င္မႈႏႈန္း ၂၁.၅ရာခိုင္ႏႈန္း အထက္တြင္ရိွလွ်င္ ၎တြင္ပါရိွေသာ တေဆးမ်ားတိုးပြား လာၿပီးပ်ားရည္အခ်ဥ္ေပါက္တတ္သည္။ ထိုသို႔မျဖစ္ေအာင္ ပ်ားရည္ကို ၁၄၅ ဒီဂရီ ဖာရင္းဟိုက္အထိမိနစ္ ၃၀ ၾကာ အပူေပးရသည္။ ယင္းသို႔ ျပဳလုပ္ေပးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္အပြင့္အခဲျဖစ္ျခင္းကိုပ ါ ကာကြယ္ရာေရာက္ေပ သည္။ လီဗ်ဴ႐ိုစ္ ႏွင့္ ဒက္စ္ႀတိဳ႕စ္အခ်ဳိးအစားနည္းေသာ ၊ တနည္းအားျဖင့္ အခဲျမန္သည့္ပ်ားရည္ကိုမူ ၁၅၅ မွ ၁၆၀ဒီဂရီဖာရင္းဟိုက္အထိ အပူေပးရသည္။ အပူေပးလြန္းပါကလည္းပ်ားရည္အေရာင္ရင့္လာသည္ႏွင့္ အမွ် မူလအနံ႔ပါ ေပ်ာက္သြားတတ္သည္။ ထို႔အျပင္အပူခ်ိန္ျမင့္ေသာ ေနရာတြင္လည္းေကာင္း၊ အပူေလွာင္ေသာ အခန္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္းရွည္ၾကာစြာ သိုေလွာင္ေနေသာ အခန္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္း ရွည္ၾကာစြာသိုေလွာင္ထား ပါလွ်င္ ယင္းေျပာင္းလဲျခင္းမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္။
ပ်ားရည္ႏွင့္အဟာရညီမွ်ကိန္း ပ်ားရည္ ၁၂ ပိုင္း ၁ပိုင္းက်ပ္သား စားသုံးျခင္းသည္ ႏို႔ ၇၂ က်ပ္သား (သို႔) မလိုင္ဒိန္ခဲ တစ္ပိႆာ(သို႔) အသား ၂၂ က်ပ္သား (သို႔) အ႐ိုးမဲ့ ပင္လယ္ငါး ၂၇ က်ပ္သား (သို႔) လိေမၼာ္သီးရွစ္လုံး (သို႔) ၾကက္ဥ ၁၀ လုံး စားေသာက္ျခင္းႏွင့္ ညီမွ်ေသာ အာဟာရကို ျဖစ္ေစသည္။ ၎အျပင္ပ်ားရည္ ၇၂ က်ပ္သားသည္ ေန႔စဥ္လိုအပ္ ေသာ ကယ္လိုရီတန္ဖိုးကို ရေစႏိုင္ေပသည္။

( မွတ္ခ်က္။ ေမာင္ယဥ္ႏြယ္ ျပဳစုေရးသားသည့္ အသက္ရွည္ေဆးဖက္၀င္ ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ စာအုပ္မွ မွတ္သားထား သည္အား ျပန္လည္တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္ ) .. ျမန္မာခ်စ္သူမ်ားမွ