ၾသကာသ

ၾသကာသ ၾသကာသ ၾသကာသ
[ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ သဗၺေဒါသ ခပ္သိမ္းေသာ
အျပစ္တုိ႔ကုိ ေပ်ာက္ပါေစျခင္း အက်ဳိးငွာ] (တနည္း - ကာယကံ၊
၀စီကံ၊ မေနာကံတည္းဟူေသာ သုံးပါးေသာ ကံတုိ႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာ ကံကုိ
ျပစ္မွားမိသည္ရွိေသာ္ ေပ်ာက္ပါေစျခင္း အက်ဳိးငွာ] ပထမ, ဒုတိယ, တတိယ
တစ္ႀကိမ္ ႏွစ္ႀကိမ္ သုံးႀကိမ္ေျမာက္ေအာင္ ဘုရားရတနာ တရားရတနာ သံဃာရတနာ
ရတနာျမတ္သုံးပါး တုိ႔ကုိ ႐ုိေသျမတ္ႏုိး လက္အုပ္မုိး၍ ရွိခုိးပူေဇာ္
ဖူးေျမာ္မာန္ေလွ်ာ့ ကန္ေတာ့ပါ၏။ ကန္ေတာ႔ရေသာ အက်ဳိးအားေၾကာင့္ အပါယ္ေလးပါး၊
ကပ္သုံးပါ၊ ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါး၊ ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး၊ ၀ိပတၱိတရားေလးပါး၊
ဗ်သနတရားငါးပါးတုိ႔မွ အခါခပ္သိမ္း ကင္းလြတ္ၿငိမ္းသည္ျဖစ္၍ မဂ္တရား,
ဖုိလ္တရား နိဗၺာန္တရား ေတာ္ျမတ္ကုိ လ်င္ျမန္စြာ ရပါလုိ၏ အရွင္ဘုရား။. ၾသကာသ
ရွိခုိးပါရေစ၊ ကန္ေတာ႔ပါရေစဟု အခြင္႔ေတာင္းျခင္းကုိ ၾသကာသဟု ေခၚသည္။
ေလးနက္ ေစလုိေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ထင္ရွားပ်ံ႕ႏွံ႕ေစလုိေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊
ၾသကာသ ကုိ သုံးႀကိမ္ ဆုိရပါသည္။

ကံသုံးပါး
ကုိယ္ျဖင္႔ျပဳေသာအမႈကုိ ကာယကံ၊
ႏႈတ္ျဖင့္ေျပာေသာအမႈကုိ ၀စီကံ၊
စိတ္ျဖင့္ႀကံေသာ အမႈကုိ မေနာကံဟု ေခၚသည္။

ရတနာ
ႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိးအပ္ေသာေၾကာင့္ ရတနာဟု ေခၚပါသည္။

ဘုရား
တရားဥႆုံ အလုံးစုံကုိ အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ ဘုရားဟု ေခၚပါသည္။

တရား
အပါယ္ဆင္းရဲ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲသုိ႔ မက်ေရာက္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္တတ္ေသာေၾကာင့္
တရားဟု ေခၚပါသည္။

သံဃာ
အယူသီလ တူမွ်ျခင္းျဖင့္ ေပါင္းစုဖြဲ႕စည္းထားေသာေၾကာင့္ သံဃာဟု ေခၚပါသည္။

အ႐ုိအေသ
ကုိယ္, ႏႈတ္, စိတ္သုံးပါးတုိ႔ျဖင့္ ညြတ္တြားကုိင္း႐ႈိင္းျခင္း။

အေလးအျမတ္
တကယ္အဟုတ္ စိတ္ပါပါႏွင့္ ေလးစားျမတ္ႏုိးျခင္း။

ရွိခုိး
ရွိခုိးျခင္းမွာ ကုိယ္ျဖင့္ရွိခုိးျခင္း၊ ႏႈတ္ျဖင့္ရွိခုိးျခင္း၊
စိတ္ျဖင့္ရွိခုိးျခင္းဟူ၍
သုံးမ်ဳိးရွိသည္။

ကုိယ္ျဖင့္ ရွိခုိးျခင္းဆုိသည္မွာ ရတနာသုံးပါး၊ မိဘ ဘုိးဘြား၊
ဆရာသမားတုိ႕၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကုိ အာ႐ုံျပဳ၍ ထိျခင္းငါးပါး (ေျခ,
လက္, နဖူး, တံေတာင္, ဒူး)ျဖင့္ ရွိခုိးျခင္းကုိေခၚသည္။

ႏႈတ္ျဖင့္ရွိခုိးျခင္းဆုိသည္မွာ ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ားကုိ
ႏႈတ္ျဖင့္ထုတ္ေဖာ္၍ ႐ြတ္ဆုိျခင္းကုိ
ေခၚပါသည္။

စိတ္ျဖင့္ရွိခုိးျခင္းဆုိသည္မွာ ရတနာသုံးပါးတုိ႔၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကုိ
စိတ္ထဲမွ အဖန္တလဲလဲ ေအာက္ေမ႔ျခင္းကုိ ေခၚပါသည္။

ပူေဇာ္
ပစၥည္းျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္း၊ တရားျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

ဖူးေျမာ္
ပကတိမ်က္စိျဖင့္ ဖူးေျမာ္ျခင္း၊ အသိဉာဏ္မ်က္စိျဖင့္ ဖူးေျမာ္ျခင္း။

မာန္ေလွ်ာ့
မိမိသႏၲာန္ရွိေသာ မာန္မာနတရားမ်ားကုိ ေလွ်ာ႔ခ်ဖယ္ရွားျခင္း (ရတနာသုံးပါးကုိ
ျမင့္ျမတ္ရာ၌ထားျခင္း)ကုိ မာန္ေလွ်ာ႔သည္ဟု ေခၚပါသည္။ မာန္ေလွ်ာ့ျခင္းကုိ
နိ၀ါတမဂၤလာဟု မွတ္ပါ။

ကန္ေတာ႔
အျပစ္ရွိက ခြင့္လႊတ္ေတာ္မူပါဟု ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ျခင္းကုိ ကန္ေတာ႔သည္ဟုေခၚသည္။
အျပစ္ရွိ၍ကန္ေတာ႔ျခင္း၊ ကုသုိလ္ရလုိ၍ ကန္ေတာ႔ျခင္းဟု ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

(ကန္ေတာ့ ဆုိသည္မွာ အကုသုိလ္ကုိ ကန္, ေက်ာက္၍ ကုသုိလ္ကုိ ေတာ႔,
ယူျခင္းကုိ ဆုိလုိသည္)

အပါယ္
ခ်မ္းသာကင္း၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ ျပဳခြင့္မရေသာအရပ္ကုိ အပါယ္ဟု ေခၚသည္။
(အပါယ = အပ + အယ၊ အယ = ခ်မ္းသာ + အပ = ကင္းျခင္း)

အပါယ္ေလးပါးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ -

(၁) ငရဲ = ခ်မ္းသာသုခ ေ၀းကြာ၍၊ ဒုကၡအတိၿပီးေသာ ဘုံဌာန၊
(၂) တိရစၦာန္ = မဂ္, ဖုိလ္မကပ္၊ ေထာင့္ျဖတ္ဖီလာ သြားတတ္ေသာ သတၱ၀ါ။
(၃) ၿပိတၱာ = ခ်မ္းသာအေပါင္းမွ ေ၀းကြာေသာ သတၱ၀ါ။
(၄) အသုရကာယ္ = နတ္မ်ားကဲ႔သုိ႕ မရဲရင္႔ မတင့္တယ္ မေတာက္ပေသာ သတၱ၀ါ။

- ေလာဘစိတ္ႏွင့္၊ ေသခဲ႔လွ်င္ ၿပိတၱာဘုံသုိ႕၀င္၊
- ေဒါသႀကီးလွ်င္၊ ပါယ္ငရဲ၊ ျဖစ္ရအမွန္ပဲ၊
- ေမာဟစိတ္နဲ႔၊ ေသခဲ႔ျပန္၊ ျဖစ္ရတိရစၦာန္၊
- ဆုိးသြမ္းေလဟန္၊ စိတ္သုံးမ်ဳိး၊ စြန္႕ခြာပယ္လုိ႕ခ်ဳိး။

ကပ္
ငတ္မြတ္ေဘး၊ လက္နက္ေဘး၊ ေရာဂါေဘးတုိ႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းကုိ ကပ္ဟု ေခၚသည္။
(ကပၸ = ပ်က္စီးျခင္း)

ကပ္သုံးပါးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ -
(၁)ဒုဗၻိကၡႏၲရကပ္ = ငတ္မြတ္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္း။
(၂)သတၴႏၲရကပ္ = လက္နက္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္း။
(၃)ေရာဂႏၲရကပ္ = ေရာဂါေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္း။

- ေလာဘႀကီးက၊ ငတ္မြတ္ရ၊ ဒုကၡကပ္ႀကီးဆုိက္။
- ေဒါသႀကီးက၊ သတ္ျဖတ္ၾက၊ သတၴကပ္ႀကီးဆုိက္။
- ေမာဟႀကီးက၊ ေရာဂါထ၊ နာရကပ္ႀကီးဆုိက္။

ရပ္ျပစ္
မဂ္, ဖုိလ္ နိဗၺာန္ မရႏုိင္သည္ကုိစြဲ၍ ရပ္ျပစ္ဟု ေခၚသည္။
အျပစ္ရွိေသာ အရပ္ကုိ ျမန္မာတုိ႕က [ရပ္ - ျပစ္] ဟု ေခၚၾကသည္။ အျပစ္ဆုိေသာ္လည္း
ထူးထူးျခားျခား ဆုိး၀ါးေသာအျပစ္မဟုတ္။ ထုိအရပ္သုိ႕ေရာက္ေနလွ်င္ မဂ္,
ဖုိလ္ေရာက္ေအာင္ တရားအားထုတ္ခြင့္ မရေသာေၾကာင့္ မဂ္ဖုိလ္ရခြင့္မရွိျခင္းကုိ
[ အျပစ္ ]ဟု မိန္႔ေတာ္မူသည္။

ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ -
(၁, ၂, ၃) ဘုရားျဖစ္ခါ, ပါယ္သုံး႐ြာႏွင့္
ဘုရားပြင့္ေနဆဲအခါ ငရဲ၊ တိရစၦာန္၊ ၿပိတၱာ အပါယ္သုံးဘုံ၌ ျဖစ္ရသူမ်ား။
(အသူရကာယ္ကုိ ၿပိတၱာမ်ဳိး၌ သြင္းယူ။)

(၄)ဒီဃာယုနတ္
အသက္ရွည္ေသာ နတ္ျဗဟၼာကုိ [ ဒီဃာယုနတ္ ] ဟု ဆုိသည္။ ဘုရားပြင္႔ဆဲအခါ
လြန္စြာအသက္ရွည္၍ ဘုရားရွင္ကုိ
မဖူးေတြ႕ႏုိင္ေသာ အသညသတ္ျဗဟၼာမ်ားႏွင့္ အ႐ူပျဗဟၼာမ်ားတည္း။ (အသညတတ္ျဗဟၼာ
မ်ားသည္ ခႏၶာကုိယ္သာရွိ၍ စိတ္၀ိညာဥ္မရွိ၊ အ႐ူပျဗဟၼာမ်ားကား
စိတ္၀ိညာဥ္သာရွိ၍ ခႏၶာကုိယ္မရွိ။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ထုိျဗဟၼာႏွစ္မ်ဳိးသည္
ဘုရားပြင့္ေသာ္လည္း တရားမနာႏုိင္ရွာၾကေပ။)

(၅)ျဖစ္လတ္ပစၥန္
ဘုရားရွင္ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားမေရာက္ႏုိင္ရာ အစြန္အဖ်ား ေတာေတာင္အၾကား
(ပစၥႏၲရာဇ္သား)
လူ႐ုိင္းမ်ားကုိ ဆုိသည္။
(ယခုအခါ၌ကား ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ပစၥႏၲရာဇ္မဟုတ္။)

(၆) မိစၦာဉာဏ္ရွိ
ဘုရားပြင့္ဆဲအခါ မိစၦာဒိ႒ိဉာဏ္ရွိသူမ်ား။

(၇) ဉာဏ္မရွိသား
ဘုရားပြင့္ဆဲအခါ တရားကုိ နည္းလည္ေလာက္ေသာ ဉာဏ္မရွိသူမ်ား။

(ဤဆုိခဲ႔ေသာ ၇ မ်ဳိးသည္ ဘုရားပြင့္ဆဲအခါ၌ ျဖစ္သူမ်ားတည္း။)

(၈) ဉာဏ္ရွိျငားလည္း, ဘုရားမျဖစ္
တတ္သိနားလည္ေလာက္ေသာ ဉာဏ္ရွိေသာ္ျငားလည္း ဘုရားမပြင့္ေသာအခါ လူျဖစ္သူမ်ား။

ရန္သူ
ရန္သူမ်ဳိးငါးပါးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ -
(၁) ေရ၊
(၂) မီး၊
(၃) ခုိးသူ၊
(၄) အေမြခံ သားသမီးဆုိး၊
(၅) မင္းဆုိး

မခ်စ္အပ္ေသာသူကုိ ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး၌ သြင္းမွားၾက၏။ မိမိက မုန္းေန႐ုံျဖင့္
ရန္သူမဟုတ္ႏုိင္။ အေမြခံသားဆုိး
သမီးဆုိးသာလွ်င္ (မိဘကုိ မၾကာခဏ ဒုကၡေပးတတ္၊ စုေဆာင္းထားေသာ ပစၥည္းမ်ားကုိ
ျဖဳန္းသုံးပစ္တတ္ ေသာေၾကာင့္ ရန္သူအစစ္သာ ျဖစ္သည္။)

- ေရ မီး သူခုိး, ေမြခံဆုိးႏွင့္ မင္းဆုိးအျပား, ရန္မ်ဳိးငါး, မွတ္သားေလကြဲ႕
အမွန္တဲ႔။

၀ိပတၱိ
ေဖာက္ျပန္ခြၽတ္ယြင္းျခင္းကုိ ၀ိပတၱိဟု ေခၚသည္။

၀ိပတၱိတရား (၄)ပါးရွိသည္။ ၎တုိ႕မွာ -
(၁)ကာလ၀ိပတၱိ - မင္းဆုိး၊မင္းယုတ္ အုပ္စုိးေသာအခါ။
(၂)ဂတိ၀ိပတၱိ - အပါယ္ေလးပါးတုိ႕၌ ျဖစ္ရျခင္းကုိ၊ မေကာင္းေသာ ဂတိ ျဖစ္၍
[ဂတိ၀ိပတၱိ]ဟု ဆုိသည္။
(၃)ဥပဓိ၀ိပတၱိ - ႐ုပ္အဆင္းအဂၤါကုိ [ဥပဓိ]ဟုေခၚသည္။ အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ႔ျခင္းကုိ
[ဥပဓိ၀ိပတၱိ]ဟု
ဆုိသည္။
(၄)ပေယာဂ၀ိပတၱိ - ကုိယ္မႈ ႏႈတ္မႈကုိ [ပေယာဂ]ဟု ဆုိ၏။ အသိအလိမၼာမရွိ၊ သတိ
၀ီရိယလည္းမရွိဘဲ ျပဳမႈ ေျပာမႈ ႀကံစည္မႈကုိ
[ပေယာဂ၀ိပတၱိ]ဟု ဆုိသည္။

- ေဖာက္ျပန္ခြၽတ္ယြင္း, ပ်က္စီးျခင္း, ေခၚလွ်င္း ၀ိပတၱိ။ ကာလ ဂတိ,
ဥပဓိမွ, ပေယာဂ, ေလး၀ မွတ္ေလဘိ။

ဗ်သနတရား
ပ်က္စီးျခင္း၊ ဆုံးပါးျခင္းကုိ ပါဠိလုိ "ဗ်သန"ဟု ေခၚ၏။

ဗ်သနတရားငါးပါးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ -
၁။ ဥာတိဗ်ာသန = ေဆြမ်ဳိးမ်ား ပ်က္စီးျခင္း။
၂။ ေဘာဂဗ်သန = စည္းစိမ္ဥစၥာ ပ်က္စီးျခင္း။
၃။ ေရာဂဗ်သန = အနာေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း။
၄။ ဒိ႒ိဗ်သန = မိစၧာအယူကုိ ယူျခင္း။
၅။ သီလဗ်သန = သီလပ်က္ျခင္း။

ဆုံး႐ႈံး ပ်က္ျပား, ျပစ္မႈမ်ား, ေခၚျငား ဗ်သန။ ေဘာဂ, ေရာဂ-ဒိ႒ိ, သီလထည့္, ငါးရွိ
သ႐ုပ္ျပ။

အခါခပ္သိမ္း ... ရပါလုိ၏။
ဤမေကာင္းေသာ တရားတုိ႔မွ အခါခပ္သိမ္း ဘ၀တုိင္း ကင္းလြတ္ၿငိမ္းသည္ျဖစ္၍ ...
"သံသရာ၌ ၾကာရွည္
မက်င္လည္ရဘဲ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ကုိ အျမန္ရပါလုိ၏" ဟု ဆုေတာင္းသည္။