မ်က္စိနာျခင္း

မ်က္စိနာျခင္းဆိုသည္မွာ Conjunctiva ဟုေခၚသည့္ မ်က္စိ၏ အေပၚဆံုးအလႊာ ေရာင္ရမ္းျခင္းျဖစ္သည္။ ေဆးပညာအရ Conjunctivitis ဟုေခၚသည္။ မ်က္စိနာျခင္းသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကူးစက္ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားျပီး ဓာတ္မတည့္မွဳမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ၾကသည္။.
အမ်ိဳးအစားမ်ား

ျဖစ္ေစေသာအေၾကာင္းအရာအေပၚမူတည္၍ အမ်ိဳးအစားခဲြျခင္း

* ဓာတ္မတည့္မွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း (Allergic conjunctivitis)
* ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိ အေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း(Bacterial conjunctivitis)
* ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း(Viral conjunctivitis)
* ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း (Chemical conjunctivitis)
* အသက္ တစ္လေအာက္ ေမြးကင္းစကေလးမ်ားတြင္ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း(Neonatal conjunctivitis)

ေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႕မွဳအေပၚ မူတည္၍ အမ်ိဳးအစားခဲြျခင္း

* Blepharoconjunctivitis – မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း (Conjuctivitis) ႏွင့္ မ်က္ခံြေရာင္ရမ္းျခင္း (Blepharitis)
* Keratoconjunctivitis – မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း (Conjuctivitis) ႏွင့္ မ်က္ၾကည္လႊာေရာင္ရမ္းျခင္း (Keratitis)

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

မ်က္စိသည္ နီေနျခင္း (Red eye)
မ်က္စိ ခိုးလိုးခုလုျဖစ္ေနျခင္း (Irritation)
မ်က္စိမွ ျပည္ (သို႕) မ်က္ရည္မ်ားက်ျခင္း (Discharge)

အထက္ပါ လကၡဏာမ်ားကို မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းသည့္ အေျခအေနအားလံုးတြင္ ေတြ႕ရသည္။ သို႕ေသာ္ မ်က္စိသူငယ္အိမ္သည္ ဓာတ္မီးႏွင့္ ထိုးလိုက္ပါက ေကာင္းစြာ တံု႕ျပန္မွဳရိွရမည္ျဖစ္ျပီး မ်က္စိမွံဳျခင္း ၀ါးျခင္းမ်ားကို မျဖစ္ေစပါ။

ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း(Viral conjunctivitis)

ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ မ်က္စိနာပါက သူတစ္ခုတည္းျဖစ္တတ္သလို အေအးမိျခင္း၊ လည္ေခါင္းနာျခင္း တုိ႕ႏွင့္လည္း တဲြဖက္၍ ျဖစ္တတ္သည္။ ၎၏ လကၡဏာမ်ားမွာ မ်က္ရည္မ်ားက်ျခင္းႏွင့္ မ်က္စိယားယံျခင္း(သို႕) ခိုးလိုးခုလုျဖစ္ျခင္းတို႕ ျဖစ္သည္။ မ်က္စိတစ္ဖက္တြင္ စတင္၍ျဖစ္ပြားတတ္ျပီး အျခားတစ္ဖက္သို႕ လ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္သြားတတ္သည္။ အျဖစ္မ်ားေသာ virus မ်ားမွာ adenovirus ႏွင့္ herpes simplex(ေရယုန္) တို႕ျဖစ္ၾကသည္။

ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိ အေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း(Bacterial conjunctivitis)

လူေတြၾကားထဲတြင္ အေတြ႕ရမ်ားေသာ ျပည္ကို ျဖစ္ေစသည့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ား(common pus-producing bacteria) မ်ားေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားသည္။ Chlamydiae trachomatis ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါက မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါဟု ေခၚသည္။ ၎၏ လကၡဏာမ်ားမွာ အလြန္အမင္း မ်က္စိယားယံျခင္းႏွင့္ အစိမ္းေရာင္ (သို႕) အ၀ါေရာင္ရိွေသာ ျပည္မ်ား ထြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုျပည္မ်ားေၾကာင့္ မ်က္ခံြမ်ားသည္ ေကာင္းစြာ ဖြင့္လို႕မရဘဲ ကပ္ေနတတ္သည္။ သို႕ေသာ္ ျပည္မထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ဟု ပံုေသမယူဆႏိုင္ပါ။ မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါတြင္ မ်က္လံုးက သိပ္ျပီးမနီဘဲ ျပည္မထြက္သည့္အခါမ်ားလည္း ရိွသည္။ အျခားလကၡဏာတစ္ခုမွာ မ်က္လံုးတစ္၀ိုက္တြင္ အေရျပားမ်ား ေျခာက္ေသြ႕ကာ အဖတ္မ်ားအျဖစ္ ကြာျခင္း (severe crusting) ျဖစ္သည္။ မ်က္လံုးအတြင္း ျပည္မ်ားစုလာပါက ခိုးလိုးခုလုျဖစ္ကာ ျပင္ပမွ အမွဳန္အမႊားတစ္ခုခု မ်က္စိထဲ၀င္ေနသည္ဟုပင္ ထင္ရတတ္သည္။ ေရာဂါျပင္းထန္ပါက မ်က္စိက နာက်င္လာတတ္ပါသည္။ virus ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါကဲ့သို႕ပင္ မ်က္လံုးတစ္ဖက္တြင္ အရင္ျဖစ္ျပီး အျခားတစ္ဖက္သို႕ ကူးသြားတတ္သည္။

ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္း (Chemical conjunctivitis)

အားျပင္းသည့္ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ား မ်က္လံုးအတြင္းသို႕ ၀င္သြားပါက မ်က္စိအေပၚယံလႊာကို အရင္ဆံုးေရာင္ရမ္းေစမည္ျဖစ္သည္။ မည္သည့္ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမဆို ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အက္ဆစ္ေၾကာင့္ ေရာင္ရမ္းျခင္းႏွင့္ အယ္ကာလီ တို႕ေၾကာင့္ေရာင္ရမ္းျခင္းတို႕က အျဖစ္မ်ားသည္။ ထိုအခါမ်က္စိသည္ အလြန္အမင္းနာက်င္တတ္ျပီး မ်က္ရည္က်ျခင္းႏွင့္ ယားယံျခင္းမ်ား မရိွတတ္ေပ။ မ်က္စိသည္ အရမ္းနီေနတတ္သည္။ အေရာင္ခၽြတ္ေဆးမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ အယ္ကာလီတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ sodium hydroxide ၀င္ပါက မ်က္စိ အေပၚယံလႊာတစ္ခုလံုး ပ်က္စီးသြားတတ္ျပီး မ်က္စိအေပၚယံလႊာသည္ ၾကည္မေနေတာ့ဘဲ ျဖဴသြားတတ္သည္။ ျဖဴသြားျပီးေနာက္တြင္ အေရျပားလန္လာတတ္သည္။

ကူးစက္ပံု (Transmission)

ဘက္တီးရီးယားႏွင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မ်က္စိအေပၚယံလႊာေရာင္ရမ္းျခင္းသည္ ေလထုထဲမွတဆင့္ မ်က္စိထဲ၀င္ကာ ကူးစက္ႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္ ေရရွားပါးျပီး ဖုန္ထူေသာ အရပ္မ်ား၌ ေႏြအခါႏွင့္ ေဆာင္းအခါတို႕တြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ ပူအိုက္ေျခာက္ေသြ႕ေသာ ရာသီဥတုတြင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား အပြားလြယ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အတူေန လူပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္မွ တဆင့္ အျခားတစ္ေယာက္ဆီသို႕ လွ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္ႏိုင္သည္။ ေရာဂါရွင္၏ အသံုးအေဆာင္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ျပီး မ်က္စိကို ပြတ္သပ္ျခင္းျဖင့္လည္း ကူးစက္ႏိုင္သည္။

ဓာတ္ခဲြစစ္ေဆးျခင္း (Laboratory Investigation)

မ်ားေသာအားျဖင့္ မလိုတတ္ပါ။ ေနရာေဒသအေပၚမူတည္၍ ရာသီအလိုက္ အျဖစ္မ်ားေသာေၾကာင့္ မ်က္စဥ္းခပ္ေဆးမ်ားႏွင့္ ေသာက္ေဆးမ်ားေပးလိုက္ပါက သက္သာေပ်က္ကင္းသြားတတ္ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ေဆးေပးေသာ္လည္း မသက္သာပါက အခ်ိန္မေႏွာင္းမီ ကုသရန္အတြက္ ပိုးနမူနာ ရယူရန္လိုအပ္ပါသည္။ မ်က္စိအေပၚယံလႊာမွ ထြက္ေသာ အရည္ကို sample ရယူျပီး ဓာတ္ခဲြခန္းတြင္ ေရာဂါပိုးရွာေဖြရမည္ျဖစ္သည္။

စီမံခန္႕ခဲြျခင္း(Management)

မ်က္စိနာျခင္း၏ ၆၅ % သည္ ကုသမွဳမခံယူဘဲ ၂-၅ ရက္အတြင္း သက္သာသြားတတ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ပဋိဇီ၀ေဆးမ်ား (Antibiotics) သည္ အျမဲတမ္း မလိုအပ္ေပ။

ဓာတ္မတည့္မွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပါက ကုသပံု

ေရာင္ရမ္းမွဳကို ေလ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ ေအးေသာေရျဖင့္ ေရာင္တဲ့အျခမ္းကို ေဆးေပးရမည္။ ပဋိဇီ၀ေဆးမ်ား မပါ၀င္သည့္ မ်က္စဥ္းေဆးမ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ နာက်င္ပါက အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးႏွင့္ allergy သက္သာေစရန္ burmeton သို႕မဟုတ္ cetrizine အစရိွေသာ anti-histimine ေဆးမ်ား ေသာက္သံုးႏိုင္သည္။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္၍ မသက္သာမွသာ steroid ပါ၀င္ေသာ မ်က္စဥ္းေဆးမ်ားကို သံုးရမည္ျဖစ္သည္။

ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါက ကုသပံု

ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ပဋိဇီ၀ ေဆးမ်ား ခ်က္ခ်င္းမလိုအပ္ပါ။ အလိုလိုေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္သည္။ ၃ရက္ခန္႕ေစာင့္ၾကည့့္ျပီး မသက္သာမွသာ အဆိုပါေဆးမ်ားေပးသင့္သည္။ သို႕ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ လူနာမ်ား၏ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႕ရွင္းေရး အားနည္းမွဳေၾကာင့္ ဆရာ၀န္မ်ားက မ်က္စိနာတယ္ ဆိုသည္ႏွင့္ ပဋိဇီ၀ ေဆးမ်ားေပးတတ္သည္။

ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါက ကုသပံု

ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လွ်င္လည္း ပဋိဇီ၀ ေဆးမ်ားမလိုအပ္ပါ။ မ်က္စဥ္းေဆးျဖင့္ပင္ ေပ်ာက္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ သန္႕ရွင္းေရးအားနည္းမွဳေၾကာင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္ျပီး ဘက္တီးရီးယားပိုးလည္း ထပ္၀င္ေနတတ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ ပဋိဇီ၀ ေဆးမ်ား ေပးတတ္ၾကသည္။ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ပဋိဇီ၀ ေဆးမ်ားက ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ ၎ေနာက္မွ လိုက္၀င္လာေသာ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ား (secondary bacterial infection) ကို သတ္ဖုိ႕သာ ျဖစ္ပါသည္။

ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါက ကုသပံု

ထိခိုက္သြားေသာ မ်က္လံုးကို သန္႕ရွင္းေသာေရျဖင့္ ႏိုင္ႏိုင္ေဆးရမည္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုး သိလွ်င္ သိခ်င္းေဆးရမည္။ ဓာတုေဗဒ ေဆးရည္မ်ား၀င္ျခင္းသည္ အေရးေပၚအေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ အခန္႕မသင့္ပါက မ်က္စိကန္းတတ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေရေဆးျပီးေနာက္ ေဆးရံုသို႕ ခ်က္ခ်င္းသြားကာ ကုသမွဳခံယူရမည္။ ေႏြၾကိဳးသွ်င္